Regionale verschillen in de perceptie van vrouwelijke schoonheid en lichaamsvormen

Door de geschiedenis heen hebben mensen, vooral vrouwen, geprobeerd hun lichaam te veranderen om te voldoen aan schoonheidsidealen van een specifieke tijdperk. Zo werd tightlacing (dragen van een corset) beoefend door westerse vrouwen om kunstmatig een kleinere taille te krijgen, Birmese vrouwen droegen koperen nekringen om de nek kunstmatig te verlengen, en Chinese vrouwen beoefenden de gewoonte van het binden van hun voeten om de vorm en grootte te veranderen.[1] Tegenwoordig beïnvloeden de reguliere media het consumentengedrag door ideeën over schoonheidstrends in commerciële advertenties en films te weergeven. Sociale media laten ook ideale schoonheidsnormen en lichaamsbeeldvergelijkingen zien. Dit beïnvloedt de beslissingen van mannen en vrouwen die zij maken over hun uiterlijk.[2] Voor vrouwen is het bereiken van fysieke aantrekkelijkheid een must in elk deel van de wereld. Niets is verboden als het gaat om de schoonheidsnormen van vrouwen: lengte, buste, taille, heupen, billen, gewicht, lippen, neus, ogen, wimpers, haar, huidskleur, wenkbrauwen, tanden en ouder wordende huid. Mensen hebben veel ideeën over hoe een fysiek aantrekkelijke vrouw eruitziet. Maar hoe verschilt dit tegenwoordig per regio? En hoe beïnvloeden schoonheidsidealen vrouwen?

Schoonheidsideologie

De obsessie met schoonheid en de implicatie voor mensen heeft een naam de wetenschap : schoonheidsideologie. Volgens Casanova (2018:12) verwijst schoonheidsideologie naar "een systeem van onderling verbonden en elkaar versterkende ideeën en idealen, een systeem dat vaak wordt gepropageerd door de elites van de samenleving, maar wordt onderschreven door vele anderen."[3] Schoonheidsideologie is dus dominant en komt vooral ten goede aan leden van de hogere en middenklasse. Waarom is het belangrijk om de schoonheidsideologie te begrijpen? Ideeën over hoe een mooi gezicht en lichaam eruit zien, bepalen hoe vrouwen over hun lichaam denken, hoe ze zichzelf presenteren in sociale omgevingen en hoe ze naar het lichaam van anderen kijken. Het begrijpen van de schoonheidsideologie geeft ons inzicht in de microbeslissingen en voor sommige macrobeslissingen die we nemen over ons fysieke uiterlijk: het schrobben van een gezicht om puistjes te voorkomen (puistjes = niet fysiek aantrekkelijk), anti-verouderingscrème kopen bij het opmerken van een rimpel (rimpels = fysiek niet aantrekkelijk), bleekcrèmes kopen om een lichte huidskleur te krijgen (bruin/zwarte huidskleur = fysiek niet aantrekkelijk), of een borstvergroting nemen (kleine borsten = niet fysiek aantrekkelijk). 

Regionale verschillen in schoonheidsnormen

Latijns Amerika

Casanova (2018) stelt dat schoonheidsideologie in Latijns-Amerika gebaseerd is op vormen van rassenrelaties en sociale constructies van rassen.[4] Ze stelt dat sinds de koloniale tijd blankheid en een Europeaans afkomst hebben, indicatoren zijn van een elitestatus. Tegen het einde van de 19e eeuw, begon het raciale project van blanqueamiento of het bleken van de huid. Als gevolg hiervan kozen veel vrouwen wittere partners, gebruikten bleekcrèmes of brachten een lichte foundationkleur aan om er witter uit te zien. In de meeste Latijns-Amerikaanse landen is er ook een schoonheidsnorm voor vrouwen om grote en ronde lichamen te hebben. Door de invloed van de Amerikaanse mainstream media, ontdekten Viladrich et al. (2009) dat Latina-vrouwen een drive voor dunheid rapporteerden terwijl ze tegelijkertijd een rondere lichaamstype waardeerden.[5]

Azië

Net als Latijns-Amerika is het hebben van een witte huidskleur ook een schoonheidsnorm in veel Aziatische landen, zoals Japan, Korea, Maleisië, China en India.[6] De blankheid van een vrouw beïnvloedt haar huwelijkse vooruitzichten, kansen op werk, sociale status en inkomstenpotentieel. Dit houdt in dat een vrouw met een lichtere huidskleur een beter toekomstperspectief heeft dan een vrouw met een donkere huidskleur. Het is belangrijk op te merken dat het schoonheidsideaal van een blanke huid in Korea en Japan dateert van vóór het kolonialisme en de introductie van westerse opvattingen over schoonheid, terwijl het in andere delen van Azië wordt beïnvloed door een koloniaal verleden. De ideale Aziatische vrouw heeft een slank lichaam en dik lang haar. Onder invloed van westerse opvattingen over schoonheidsnormen is lengte ook een schoonheidsnorm geworden. India won bijvoorbeeld veel internationale schoonheidswedstrijden in de jaren negentig, wat de reden is waarom veel Indiase actrices de lengte van modellen hebben. Dat is na deze periode niet veel veranderd. Het hebben van "never-ending legs" wordt als mooi gezien.[7] Het heeft echter ook een nadeel voor lange vrouwen, aangezien mannen weigeren te trouwen met vrouwen die hun lengte overschrijden. Er zijn culturele verschillen tussen Aziatische landen in schoonheidsnormen. In Zuid-Korea worden bijvoorbeeld een bleke huid, grote ogen met dubbele oogleden, kleine neus, klein gezicht, roze lippen als mooi gezien.[8] Omdat dit op een natuurlijke manier moeilijk te realiseren is, kiezen veel mensen voor cosmetische chirurgie.

Europa & Noord-Amerika

Schoonheidsidealen in Europa en de Verenigde Staten veranderen snel en worden beïnvloed door de mode-industrie. Zoals eerder vermeld, in de 19e eeuw, droegen vrouwen een korset om een smallere taille te krijgen. Halverwege de 19e eeuw was het ideale lichaamsbeeld van vrouwen voluptueus met grotere borsten en brede heupen (zandloperfiguur).[9] Vanaf de jaren 70 waren slanke, lange lichamen met kleine heupen de volgende nieuwe trend. Interessant is dat de focus op dunheid niet is veranderd. Tegenwoordig zijn rondere lichamen weer terug, maar nog steeds met een kleine taille. Westerse schoonheidsnormen worden ook meer geassocieerd met het idee van jeugdigheid.[10] Ageism betekent dat oud lelijk is, terwijl jeugdig mooi is. Dit schoonheidsideaal wordt in stand gehouden door de cosmetica-industrie, omdat ze vaak jonge modellen gebruiken voor make-upadvertenties. Daarentegen worden oudere vrouwen vooral gezien in advertenties tegen veroudering. Alsof oudere vrouwen geen make-up dragen of alleen goed zijn voor het promoten van producten die hen veranderen in jonger uitziende vrouwen.

Westerse schoonheidsidealen zijn superieur. Dit houdt in dat wat in Europa of Noord-Amerika als mooi wordt gezien, uiteindelijk ook een schoonheidsnorm wordt in andere delen van de wereld. Sommige geleerden beweren zelfs dat witte kenmerken de voorkeur genieten boven andere etnische kenmerken.[11] Daarom bestaat de voorkeur voor slanke en korte lichaamstypes, amandelvormige ogen, gebruinde huid, dik lang of krullend haar in westerse landen niet. Terwijl we wel de replicatie van witte kenmerken in andere delen van de wereld waarnemen, bijvoorbeeld grotere ogen, waardering voor langere vrouwen en vrouwen met een lichte huidskleur.  

Afrika

Terwijl dun zijn wordt gezien als een manier om fysiek aantrekkelijk te worden in westerse landen, is het omgekeerde waar in Mauritanië, Niger, Kenia, Oeganda, Nigeria en Zuid-Afrika.[12] Dikte of zwaarlijvigheid wordt gezien als een schoonheidsnorm in landelijke gebieden van deze Afrikaanse landen. Ronde kont, brede heupen en grote dijen worden gezien als "sexy". Vooral omdat het wordt geassocieerd met vruchtbaar, gezond en rijk zijn.[13] Jonge meisjes worden naar vetkampen gestuurd om dwangvoeding te krijgen zodat ze aankomen en terugkeren als een mooie vrouw. Deze praktijk wordt ook wel Leblouh genoemd en wordt uitgevoerd om meisjes er volwassener uit te laten zien, wat een indicatie is dat ze klaar is om te trouwen. De jongere generaties zien deze praktijk als negatief en nemen het westerse schoonheidsideaal van slankheid over.[14] De westerse schoonheidsnormen beïnvloeden de Afrikaanse schoonheidsnormen, daarom besteden veel Afrikaanse vrouwen veel aan haarbehandelingen. Sommige vrouwen kunnen zelfs gediscrimineerd worden als ze hun natuurlijke haar op de werkplek of bij potentiële datingpartners houden.[15] Huidskleur is ook een probleem in Afrika, aangezien het hebben van een lichte huid gunstiger wordt gezien in vergelijking met een donkere huid.

Midden-Oosten

In het Midden-Oosten zijn vrouwen van nature ronder gebouwd. Een gezond lichaam heeft vlees aan de botten en is ook een teken van rijk zijn. Volgens Kashmar et al. (2019) wordt vrouwelijke schoonheid over het algemeen gekenmerkt door een "ovaal of rond gezicht; grote amandelvormige ogen; prominente, verhoogde, gebogen wenkbrauwen; een kleine, rechte neus; goed gedefinieerde, zijdelings volle wangen; volle lippen; een goed gedefinieerde kaaklijn; en een prominente, puntige kin”.[16] Cosmetische chirurgie is in veel Arabische landen erg populair. De populariteit van plastische chirurgie wordt toegeschreven aan social media influencers zoals de Kardashians, Huda Kattan en Joelle Mardinian.[17]

Zoals we hebben gezien, zijn schoonheidsnormen cultureel geconstrueerd en onderhevig aan veranderingen. Vrouwen worden onder druk gezet om de schoonheidsnormen te volgen, omdat het hen een betere positie in de samenleving geeft. Fysieke aantrekkelijkheid van een vrouw is gekoppeld aan status, klasse, financiële rijkdom en gezondheid. Maar wat zijn de gevolgen als je wordt gebombardeerd met schoonheidsidealen?

De effecten op het lichaamsbeeld en zelfvertrouwen

Het is voor mij geen verrassing dat onderzoekers een sterke correlatie hebben gevonden tussen de blootstelling aan schoonheidsbeelden in de media en een laag lichaamstevredenheid en zelfbeeld.[18] Ontevredenheid over het lichaam resulteert in eetstoornissen, zoals anorexia of obesitas.[19] Lichaamsbeeld verwijst naar "de perceptie van een persoon zijn/haar fysieke zelf en de gedachten en gevoelens, positief, negatief of beide, die het gevolg zijn van die perceptie".[20] Volgens Henriques en Patnaik (2020) schetsen sociale media slanke vrouwen als mooier en succesvoller, wat een negatief lichaamsbeeld veroorzaakt bij vrouwelijke kijkers. Dit tast hun psychische gezondheid aan.

Saltzberg en Christler (2006) stellen dat als gevolg van de fluctuatie van schoonheidsidealen die maar weinig vrouwen kunnen bereiken, vrouwen zichzelf in feite voorbereiden op mislukking en teleurstelling.[21] De schoonheidsidealen die we dagelijks op sociale media en tv zien zijn gefotoshopt of de beroemdheden hebben een cosmetische ingreep ondergaan. Het is dus onrealistisch om te verwachten dat we er hetzelfde uit kunnen zien. Sommige vrouwen kiezen voor cosmetische chirurgie om die fysieke aantrekkelijkheid te bereiken. De keerzijde hiervan is echter dat het een verslaving kan worden omdat er altijd meer dingen zijn die mensen willen veranderen en het maakt ze niet per se gelukkiger.[22]

Met de wetenschap dat schoonheid geconstrueerd is en iets om naar te streven, wordt het duidelijk dat het vrouwelijk lichaam nooit als natuurlijk mooi wordt ervaren. Dit doet me denken aan een Nederlands gezegde: wie mooi wil zijn moet pijn lijden. Het vat het idee samen dat we nooit in een staat van natuurlijk mooi zijn, schoonheid is iets dat bereikt moet worden en brengt een zekere mate van pijn met zich mee. Als je een cosmetische ingreep ondergaat, ervaar je pijn. Als je voor een ontharingsbehandeling gaat, ervaar je pijn. Maar daarna ben je mooi volgens de maatstaven van de samenleving.

Ik vind het zorgelijk dat vrouwen het idee wordt verkocht dat ze niet mooi zijn als ze niet aan schoonheidsnormen voldoen. Dit zorgt er niet alleen voor dat vrouwen zich onzeker voelen over hun lichaam, maar het weerhoudt hen er ook van om belangrijkere doelen te bereiken. Schoonheidsbehandelingen zijn duur, tijdrovend, pijnlijk en riskant. Het trieste is dat de cosmetica- en schoonheidsindustrie nu een nieuw doelwit heeft: mannen. De mannelijke schoonheidsindustrie bloeit en zal naar verwachting verder groeien. Dit is geen teken van gelijkheid, maar een teken van regressie. De angst die we vrouwen eeuwenlang hebben aangepraat, praten we nu mannen aan. Welke beslissingen je ook neemt over jouw fysieke uiterlijk, onthoud altijd dat schoonheid wordt afgemeten aan het oordeel van anderen en jezelf. Schoonheid op zichzelf bestaat niet, maar wordt gecreëerd door waarnemers, waaronder jijzelf.


References & picture credits


[1] Thesander, M. (1997). The feminine ideal. Reaktion Books.; Calogero, Rachel M. and Boroughs, Michael and Thompson, J. Kevin (2007) The impact of Western beauty ideals on the lives of women and men: A sociocultural perspective. In: Swami, Viren and Furnham, Adrian, eds. Body beautiful: Evolutionary and sociocultural perspectives. Palgrave Macmillan, United Kingdom, pp. 259-298.

[2] Henriques, M., & Patnaik, D. (2020). Social Media and Its Effects on Beauty. In Beauty-Cosmetic Science, Cultural Issues and Creative Developments. IntechOpen.

[3] De Casanova, E. M. (2018). Beauty Ideology in Latin America. dObra [s]: revista da Associação Brasileira de Estudos de Pesquisas em Moda11(23), 10-21.

[4] De Casanova, E. M. (2018). Beauty Ideology in Latin America. dObra [s]: revista da Associação Brasileira de Estudos de Pesquisas em Moda11(23), 10-21.

[5] Viladrich, A., Yeh, M. C., Bruning, N., & Weiss, R. (2009). “Do real women have curves?” Paradoxical body images among Latinas in New York City. Journal of immigrant and minority health11(1), 20-28.

[6] Li, E. P., Min, H. J., & Belk, R. W. (2008). Skin lightening and beauty in four Asian cultures. ACR North American Advances.

[7] Gelles, R. (2011). Fair and lovely: Standards of beauty, globalization, and the modern Indian woman.

[8] Paul, A. (2016). Beyond the pale?: Skinderella stories and colourism in India. Ideaz14, 133.

[9] Calogero, Rachel M. and Boroughs, Michael and Thompson, J. Kevin (2007) The impact of Western beauty ideals on the lives of women and men: A sociocultural perspective. In: Swami, Viren and Furnham, Adrian, eds. Body beautiful: Evolutionary and sociocultural perspectives. Palgrave Macmillan, United Kingdom, pp. 259-298.

[10] Gosselink, C. A., Cox, D. L., McClure, S. J., & De Jong, M. L. (2008). Ravishing or ravaged: Women’s relationships with women in the context of aging and western beauty culture. The International Journal of Aging and Human Development66(4), 307-327.

[11] Chen, T., Lian, K., Lorenzana, D., Shahzad, N., & Wong, R. Occidentalisation of Beauty Standards: Eurocentrism in Asia.

[12] Ouldzeidoune, N., Keating, J., Bertrand, J., & Rice, J. (2013). A description of female genital mutilation and force-feeding practices in Mauritania: implications for the protection of child rights and health. PLoS One8(4), e60594.

[13]

[14]

[15]

[16] Kashmar, M., Alsufyani, M. A., Ghalamkarpour, F., Chalouhi, M., Alomer, G., Ghannam, S., … & Rogers, J. D. (2019). Consensus opinions on facial beauty and implications for aesthetic treatment in Middle Eastern women. Plastic and Reconstructive Surgery Global Open7(4).

[17] https://tajmeeli.com/en/tajmeeli-annual-survey-data/

[18]

[19]

[20]

[21] Saltzberg and Chrisler (2006). Beauty is the beast: Psychological effects of the pursuit of the perfect female body.

[22]

Photo by Josue Ladoo Pelegrin on Unsplash

Photo by Monica Silva on Unsplash

Photo by Thanh Duc PHAN on Unsplash

Photo by Dollar Gill on Unsplash

Photo by Raamin ka on Unsplash

Photo by Joel Muniz on Unsplash

Photo by Jackson David on Unsplash

Wie moet dit nog meer lezen? Deel!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

nl_NLNL