Interview: Raya Over Het Hebben Van Een Interculturele Relatie

Het interview van de maand gaat over interculturele relaties. Uit onderzoek blijkt dat interculturele relaties in de meeste gevallen aanvaard worden, maar in eerste instantie op weerstand botsen (Bonte, 2018). Weerstand en afkeuring zorgen voor twijfelmomenten in een relatie. Vandaag vertelt Raya haar verhaal. Raya woont in Amsterdam. Ze werkt bij Global People en is gespecialiseerd in diversiteit en inclusie. Ze biedt ondersteuning aan multicultureel hoogopgeleid talent bij het vinden van een baan. Hiervoor werkt ze samen met bedrijven en organisaties die het personeelbestand divers willen maken, maar zelf niet de vertaalslag kunnen maken. In haar vrije tijd, danst ze salsa, bachata, twerk en buikdans.

Raya, je hebt een relatie met iemand van een andere cultuur. Voordat we daarop ingaan, wil ik vragen met welke opvattingen je bent opgegroeid v.w.b. het hebben van een relatie.

Het hebben van een relatie werd niet aangemoedigd. Ik ben opgegroeid met de slogan die bekend is bij meerdere Hindostaanse dames: je diploma is je eerste man. Er werd vooral ingezet op studeren, studeren en studeren.

Van tantes en ooms kreeg ik mee dat ik niet met een zwarte man of een moslim thuis moest komen. Mijn ouders zeiden dit niet eens tegen mij.

Doordat het hebben van relaties met mannen (ook vriendschappelijke) niet gestimuleerd werd, heb ik de interactie met mannen tijdens mijn jeugd gemist. Het mocht niet. Ook had ik geen positief zelfbeeld. Ik kreeg altijd wel commentaar van anderen over mijn uiterlijk. Nooit slank genoeg, niet dit of dat genoeg. Ik had geen referentiekaders. Ik had het fijn gevonden als ik de vrijheid had gehad om op ontdekking te gaan. Dat dingen niet stiekem hoefde te gaan, want als iets stiekem gaat dan snijd je jezelf ooit in de vingers.

Wat is het gevolg als je onvoldoende ruimte krijgt om dingen uit te proberen?

Je hebt geen back-up en je kan niet terug waardoor je jezelf sneller over je grenzen laat gaan. Iemand kan daardoor misbruik van je maken. Stel ik had de ruimte gehad om wel een vriend te hebben en de onvoorwaardelijke steun van familie dan had ik beter kunnen aftasten van dit kan wel en dit kan niet. Dan had ik betere keuzes kunnen maken in het verleden.

Ik kreeg ooit te maken met seksuele intimidatie op werk. Vanuit huis werd er agressief gereageerd als er bijvoorbeeld mannen met mij meeliepen van school of werk. Dus ik kon thuis niet vertellen dat er iets op werk was voorgevallen. Ik durfde het niet te vertellen uit angst dat ik dan niet meer mocht werken van mijn ouders en dan thuis zou moeten zitten. Uit liefde zullen ze me willen beschermen dat ik dat niet meer hoef mee te maken.

Uiteindelijk kreeg je een relatie met een witte man. Was je ergens tijdens het daten bezorgd over hoe je familie zou reageren? Waarom?

Jazeker. Ik heb heel lang gewacht om het kenbaar te maken uit angst dat het afgekeurd zou worden. Mijn ouders hadden er zelf geen moeite mee, maar familieleden buiten het kerngezin maakten er een probleem van. Ze zeiden dan dingen zoals ‘je dochter is een slecht Hindostaans meisje’ tegen mijn ouders. Ook omdat ik één van de oudere nichten ben in de familie die voor het eerst met een niet-Hindostaan kwam. Dat was niet natuurlijk geen goed voorbeeld volgens hen. Aanvankelijk keurden mijn ouders het dus goed, maar nadat de familie zich ermee ging bemoeien begonnen mijn ouders te twijfelen. Uiteindelijk stonden mijn ouders achter mijn keuze en kozen ze voor mijn geluk. Maar de weg ernaar toe was niet makkelijk door de invloed van anderen.

Toen het uit was tussen mij en die Nederlandse man kreeg ik de wind van voren van familieleden ‘jij wilde dit toch? Dit is jouw eigen schuld’. Ik werd hier verdrietig van, omdat ik veroordeeld werd voor iets waar ik geen invloed op had. Ik denk dat meer Hindostaanse dames hiermee te maken krijgen. Ze krijgen de schuld van dingen waar ze geen invloed op hebben en vooral als het dingen zijn waar anderen het niet mee eens waren, dan wordt het er nog eens extra ingewreven.

Iemand zei zelfs ‘als er nu iemand komt die wel met jou wil trouwen dan moet je met hem trouwen, want je bent niks waard.’

Wat doet dat met jou?

Ongeloof. Je moet als Hindostaanse vrouw nog steeds tien keer harder werken. We zijn mooi, lief en slim, maar het kost ons veel moeite om te ontpoppen in de diverse rollen die we hebben. Goede dochter, goede zus, carrièrevrouw, goede echtgenote, topstudente enz. Het is iedere keer een andere rol die je moet vervullen. De oudere generatie heeft geen enkel idee of begrip voor waar wij allemaal tegenaan lopen. Hoeveel druk het geeft om steeds maar te pendelen tussen twee culturen en die diverse rollen.

Ik heb van deze denkpatronen afstand genomen. Ik ga niet mezelf veranderen voor mensen die niet weten hoe het is om in mijn schoenen te staan. Voordat ik met die Nederlandse man had, was ik met een Hindostaanse man. Ik teken er niet voor om met iemand te moeten trouwen vanwege het hebben van dezelfde cultuur en geteisterd te worden door keurslijven en bemoeienissen.

Je bent nu gelukkig in een interculturele relatie met een nieuwe partner. Hoe ging dat?

Ik ken mijn Nederlandse vriend al sinds zes jaar geleden. We waren collega’s. Op werk keek hij elke keer en ik dacht wat is jouw probleem? Als ik met hem probeerde te praten dan deed hij raar. Dus ik dacht volgens mij vindt deze man mij niet aardig. Toen ging hij weg bij het bedrijf en stuurde hij een mailtje dat hij mij erg leuk vond. Toen dacht ik oooh dat was er dus aan de hand daarom deed je zo raar. Ik had toen een relatie dus ik ging er niet op in. Op een gegeven moment ging mijn relatie uit. Ik heb toen tijd voor mezelf genomen. Ik dacht ik ga lekker voor mezelf zorgen.
Na een tijdje had ik hem opgezocht op Facebook, maar los van het vrienden worden heeft geen van ons beiden een stap gezet. Tot vorig jaar en ik benieuwd was hoe het met hem ging. Bleek dat hij na 6 jaar mij nog steeds heel leuk vond. Hij had zelfs die hele training van HSFN (Hindoe studentenvereniging) bekeken. Ik dacht ‘oké, hij is wel erg dedicated...’

Haha, Raya, waar kunnen wij deze training zien, zodat we jou ook kunnen bewonderen?

Haha, ik dacht dus ik geef hem het voordeel van de twijfel. Toen hadden we eerst heel lang gebeld en gingen we op date. Hij is heel lief, voorzichtig, zorgzaam en ook oprecht geïnteresseerd in mijn cultuur en geloof. Met Divali (hindoeïstisch feest) heeft hij diyas (lichtjes) aangestoken en samen met mij bloemen geofferd. Zijn moeder is ook heel lief die gaat ook met mij mee om bloemen te offeren.

Wauw! Ik vind het zo mooi als mensen van een andere cultuur openstaan voor het onbekende en dat ook respecteren. Ze zien in dat het voor jou belangrijk is en steunen jou daarin. Of ze er zelf nou wel of niet in geloven.

Ja, ik heb dus liever zo een schoonmoeder. Dan een Hindostaanse schoonmoeder die zegt ‘je had witte chrysanten moeten kopen.’ Ik had zo een nare ervaring met een Hindostaanse man dat ik naar het tegenovergestelde ben gegaan. Nu zit ik op een goede middenweg. Dat heb ik alleen kunnen leren door te ontdekken wie ik ben en wat ik nodig heb. Dan maakt het niet uit of mijn partner groen, geel of paars is. Ik moet weten wie ik ben als vrouw. Ik zou zo graag de vrijheid gunnen aan alle dames om zichzelf te kunnen ontplooien. Ga op die ontdekkingstocht, leer jezelf kennen, hoeveel je waard bent en luister niet naar anderen. Dan trek je vanzelf de juiste partner aan, want je gaat het ook afdwingen. Ik had het zelf fijn gevonden als ik mijn inzichten in een eerder stadium had kunnen ontwikkelen door op sociaal gebied te experimenteren.

Ik heb weleens verhalen gelezen op sociale media waarin mensen vertellen dat ze hun relatie hebben beëindigd, omdat ze weten dat de familie het afkeurt. En ik heb ook gelezen dat mensen adviseren om de relatie te beëindigen als mensen nog twijfelen over wat ze moeten doen, deze mensen zeggen dat ouders het allerbelangrijkste zijn, het beste willen voor hun kind en vaak gelijk hebben. Wat vind je ervan dat mensen een interculturele relatie beëindigen vanwege het feit dat de familie het afkeurt?

Ik vind het erg zielig. Op den duur word je gedwongen om te trouwen met iemand die jouw ouders goedkeuren. Dan zit je in een huwelijk en krijg je kinderen met iemand waar je niet van houdt. Dit zal van invloed zijn op je kinderen.

Vaak voelt het voor mensen als een keuze tussen de verwachtingen, normen en waarden van ouders en het kiezen voor eigen geluk. Waarom denk je dat ouders tegen een interculturele relatie zijn?

Ik denk dat ze het beangstigend vinden. Het is nieuw voor hun, want veel Hindostanen van de oudere generatie zijn binnen de Hindostaanse gemeenschap getrouwd. En dit is ook zo bij andere culturen. Nederland had vroeger niet zoveel migranten. Witte mensen trouwden met hun eigen soort. Marokkanen trouwden met Marokkanen. Chinezen met Chinezen. We leven in een multiculturele samenleving, waardoor we in aanraking komen met mensen van andere culturen en geloven.

Hindostaanse ouders denken waarschijnlijk als jij met een Nederlandse man komt, dan zal jouw gedrag veranderen, dus je gaat ineens backpacken of elk weekend bier drinken. Toen onze ouders van Suriname naar Nederland kwamen, gingen ze werken met Nederlandse mensen en hebben ze waarschijnlijk dingen gezien die anders waren. Dus dat is het beeld waar ze mee rondlopen. Ze zijn dus bang dat jij je ook zo gaat gedragen en dat je jouw eigen cultuur vergeet.

In mijn beleving wordt er anders gereageerd op dochters die een interculturele relatie hebben vergeleken met zonen. Dochters worden soms gedwongen om de relatie te beëindigen of krijgen veel kritiek, terwijl bij zonen zijn ouders teleurgesteld maar wordt het over het algemeen geaccepteerd. Ik ken een Christelijke vrouw die anders behandeld wordt door haar moeder vergeleken met andere kinderen uit het gezin, omdat ze gekozen heeft voor een Islamitische man. Is dit iets wat jij ook tegenkomt in jouw omgeving?

Ja. Ik ken een moslima die een relatie heeft met iemand van een ander geloof. De vrouwen mogen dit absoluut niet, terwijl bij mannen wordt het min of meer getolereerd. Op een of andere manier worden vrouwen nog steeds gezien als het zwakke geslacht. Zij maakt de familie te schande en wordt verstoten. Ze zal wel de slavin van die man worden. Terwijl een man, ja die heeft overwicht. Hij neemt een vrouw mee naar zijn familie. Ze is dan van hen en hij zorgt ervoor dat zij zich aanpast. Ik vind dat een aparte denkwijze. Iemand zei ooit ‘wij hebben dochters te leen, we zorgen voor jullie totdat je naar je eigen huis gaat, totdat je man je komt halen.’ Ik vond dat zo raar. Ik dacht maar als ik je dochter ben dan blijf ik toch je dochter. Nee, op het moment dat je getrouwd bent dan pas ga je naar je eigen huis. Het lijkt net alsof je een bank weggeeft, zo van ik heb een bank wil jij een bank, hier alsjeblieft. Maar je wilt wel dat de bank in een villa komt te staan en niet in een flat. Dus je geeft het weg maar het moet goed zijn voor je imago.

Wat is jouw eigen ervaring met hebben van een interculturele relatie?

Uitdagend, maar zeker haalbaar en mooi, maar alleen als je jezelf kent. Dat geldt voor alle relaties. Zolang je niet jezelf kent, je eigenwaarde kent en op jezelf kan rekenen, dan gaat het mis. Als jij weet wie je bent en dat ook durft uit te spreken en je partner andersom ook dan zal het werken. Liefde kent geen kleur. Liefde is er voor elkaar zijn, goed kunnen communiceren en het beste uit elkaar halen. Tuurlijk hebben we ook discussies, maar die heb je ook als het een partner betreft van dezelfde cultuur.

Als jij advies zou kunnen geven aan mensen die twijfelen over een interculturele relatie, hoe luidt dat dan?

Stel je ervoor open. Het kan goed of fout gaan, maar dat kan met iedereen zo zijn. Ook als het iemand is van jouw eigen cultuur. Probeer het. Het is goed voor jouw ontwikkeling. Net zoals je meerdere sollicitatiegesprekken hebt bij verschillende bedrijven. En erachter komt ‘hier pas ik wel/niet bij’. Of ‘hey, dit vind ik eigenlijk wel heel leuk.’ Niet in hokjes denken maar in kansen.

Als jij advies zou kunnen geven over hoe mensen dit aan hun ouders kunnen vertellen, hoe luidt dat dan?

Dit vind ik een lastige vraag. Ik heb rustig met mijn ouders gezeten en verteld dat ik iemand ben tegengekomen. Ik heb aangegeven dat ik er heel goed over heb nagedacht, dat ik niet zomaar met iemand een relatie neem. Ik heb heel hard gewerkt aan mezelf. Het is een weloverwogen beslissing geweest. En ook duidelijk gezegd dat ik altijd goed voor mezelf zal zorgen en mezelf op eerste plaats zet. Ik weet dat ik zonder een man kan leven dus als ik met eentje kom, dan heb ik er goed over nagedacht.

Je vraagt om vertrouwen van jouw ouders dat je wijs genoeg bent om beslissingen te nemen. Ik geloof niet in goede of foute beslissingen. Je neemt een beslissing en wat de uitkomst daarvan is dat zal tijd leren. Iemands culturele achtergrond of geloof zegt niks over of de relatie een succes of mislukking zal zijn. Wil je nog iets meegeven aan de vrouwen die dit lezen?

Neem de tijd om jezelf te leren kennen. Ik heb dat gemist. Thuis waren mijn ouders de baas en daarbuiten was die man de baas. Ik vond het lastig om mezelf staande te houden, want hoe ik het ook draaide ik was altijd afhankelijk van iemand anders. Nu daarentegen… ik ben een tijdje alleen geweest, toen heb ik alleen kunnen reizen en qua werk veel dingen gedaan. Ik weet wat ik waard ben. Ik weet wat ik wel/niet leuk vind. Ik weet waar ik behoefte aan heb in een relatie. Ik sta als vrouw veel sterker in mijn schoenen. Ik heb mijn eigen huis en auto. Niemand gaat meer tegen zeggen ‘pak je biezen en donder op’, waardoor ik huilend in de auto zat en dacht ‘waar ga ik naartoe?’ Ik kan nergens naartoe. Dat wil ik nooit meer meemaken. Mijn fundering is zo solide. Ook al gaat mijn relatie uit dan bestaat Raya nog steeds.

Het gaat om het creëren van een basis voor jezelf, wat je wel/niet accepteert van de ander, financieel onafhankelijk, eigenwaarde dusdanig hoog, dat je NEE durft te zeggen als anderen je respectloos behandelen. Jij weet dat je iemand waard bent die liefde kan geven, respectvol tegen je praat, jouw behoeften serieus neemt en stabiel is zijn/haar gedrag. Je zegt NEE als iemand niet aan jouw waarden voldoet ongeacht hoeveel je van de ander houdt.

Precies en zolang je het gevoel hebt dat je niet veel waard bent en je afhankelijk bent. Dan ga je jezelf niet kunnen ontplooien. Het maakt niet uit welke kleur hij/zij heeft, het begint bij jezelf. Dat is misschien waarom Hindostaanse vrouwen een kwetsbare groep zijn, want die fundering is niet sterk.

Mocht je moeite hebben met je zelfbeeld, weet dat het geen schande is om hulp te vragen. Praat met vrienden of lotgenoten. Sta sterk in je schoenen, weet dat je mooi en slim bent, maar weet ook wat jij waard bent en durf dat ook te eisen.

Dank je wel voor het delen van jouw verhaal, Raya.