Het interview van de maand gaat over de opkomst van mannenrechtenactivisme (MRA's) in India. Yvet Voppen schreef haar scriptie over dit onderwerp. Ze komt uit Nederland en heeft BA International Studies gestudeerd aan de Universiteit Leiden. Deze studie richt zich op mondiale politiek, economie, geschiedenis en cultuur. Tijdens haar studie specialiseerde ze zich in Zuid- en Zuidoost-Azië en liep ze stage bij Action India, Delhi waar ze leerde over huiselijk geweld. Yvet is geïnteresseerd in gender, feminisme en Zuid-Azië. In haar vrije tijd houdt ze van lezen en reizen.
Yvet, waarom heb je ervoor gekozen om jouw thesis over dit onderwerp te schrijven?
Action India werkt samen met gemeenschapsrechtbanken om huiselijk geweld aan te pakken. Dit is een alternatief voor officiële rechtbanken, die vaak veel tijd kosten en duur zijn. Veel mensen kunnen het niet betalen. Als een zaak voor de rechter komt, bestaat er een algemeen vermoeden dat de wetten inzake huiselijk geweld worden misbruikt. Tijdens mijn stage kwam ik mannenrechtenorganisaties tegen die beweerden dat de anti-bruidsschatwet en de wet tegen huiselijk geweld oneerlijk waren tegenover mannen. Ik vond dit interessant omdat huiselijk geweld en genderongelijkheid nog steeds een groot probleem is in India. Zo wekte dit onderwerp mijn interesse.
In jouw scriptie gebruik je de term masculinity politics, kun je uitleggen wat dit inhoudt?
Het concept is bedacht door Raewin Connel, een bekende geleerde die schrijft over mannelijkheid. Masculiniteitspolitiek impliceert "de mobilisatie en strijd waarbij de betekenis van mannelijkheid in het geding is en de positie van mannen in genderrelaties". Het verwijst naar een vorm van politiek waarbij mannen bepaalde ontwikkelingen van feministen stoppen. MRA's produceren ondeugdelijk onderzoek dat ze verspreiden via internet en onder beleidsmakers en wetgevende instanties om vrouwenrechtenwetten te wijzigen. Deze wetten gaan vaak over huwelijk, bruidsschat[1], huiselijk geweld en alimentatie. De onderliggende motivatie van MRA's is gebaseerd op genderrollen die vrouwen en mannen in het huwelijk hebben. Deze organisaties spreken vaak de noodzaak van alimentatie tegen en vinden dat niet alle vormen van huiselijk geweld als zodanig moeten worden geteld. Ze doen ook uitspraken dat vrouwen niet naar de rechter zouden moeten stappen voor “kleine” zaken. Ze betwisten de juridische verbeteringen die door feministen tot stand zijn gekomen.
Weet je ook dat als het andersom is dus als vrouwen mannen slaan of ze dat goedkeuren? Wat is hun mening hierover?
Een van de dingen die ik ontdekte, is dat ze dingen vaak herformuleren. In plaats van zich te concentreren op de kwestie van huiselijk geweld, richten mannenrechtenorganisaties zich op de zelfmoordcijfers onder mannen en stellen ze dat echtelijke geschillen veroorzaakt door echtgenotes een belangrijke factor zijn voor hoge zelfmoordcijfers. Als we echter naar de gegevens kijken, zijn deze verhalen vaak scheef, bevooroordeeld of ronduit onwaar. Ze doen dit ook door te stellen dat huiselijk geweld genderneutraal is. Uit cijfers blijkt echter dat ongeveer 6% van de mannen te maken krijgt met fysiek geweld binnen het huwelijk, vergeleken met 37% van de vrouwen. Daarnaast kunnen in een patriarchaal systeem de gevolgen van huiselijk geweld als gevolg van het machtsverschil zeer verschillend zijn.
Wanneer en waarom begonnen groepen voor mannenrechten zich te organiseren?
Er is uitgebreide literatuur over mannenrechtenbewegingen, maar vooral in het noorden van de wereld, namelijk Europa en de Verenigde Staten. Er is een gemeenschappelijk thema in de literatuur dat deze groepen ontstaan wanneer feministische bewegingen verbeteringen doorvoeren. De groei van MRA's in India kwam nadat bepaalde wetten waren geïmplementeerd. In 1961 werd de bruidsschatverbodswet ingevoerd die bruidsschat illegaal maakte en in 1983 een wet die geweld van man tegen vrouw strafbaar maakte. In 2005 werd een andere wet op huiselijk geweld ingevoerd. Alle wetten zijn gericht op de bescherming van vrouwen en het bereiken van gendergelijkheid. Tegelijkertijd beweerden mannenrechtenorganisaties dat deze wetten worden misbruikt, wat inhoudt dat vrouwen ze gebruiken om mannen lastig te vallen of om economisch voordeel te halen uit deze wetten zonder daadwerkelijk te worden geconfronteerd met huiselijk geweld of bruidsschat. Ze geloofden dat hen door deze wetten onrecht werd aangedaan. Ik vind dit interessant omdat deze wetten grotendeels ondoeltreffend zijn geweest in het beschermen van vrouwen. Hun bewering dat deze wetten door vrouwen worden misbruikt, is dus niet bewezen door onafhankelijke onderzoeksinstellingen. Integendeel, onderzoekers ontdekten dat vrouwen die hun verhaal alleen deden in de meest extreme gevallen na jarenlang misbruik.
Denk je dat het alleen een tegenreactie is tegen de wetten die je noemde of is het vanwege de impact die feministische bewegingen hebben op vrouwen? Vrouwen beginnen een hartstochtelijk en gelijkwaardig huwelijk te eisen. Traditionele genderrollen over wie wat doet, verandert.
Het is een combinatie van deze wetten en sociale verandering. Traditionele rolpatronen die in een patriarchale samenleving werden gedefinieerd, zijn aan het veranderen. In stedelijke gebieden hebben vrouwen meer toegang gekregen tot onderwijs, banen en de media. Dit versterkt de positie van vrouwen juridisch, economisch en cultureel. Ze hebben nu vaak meer invloed op de partnerkeuze en er is ook een groei in liefdeshuwelijken. Sommige mensen geloven echter nog steeds in traditionele genderrollen, d.w.z. de vrouw blijft thuis, kookt en voedt de kinderen op. Sommige mannen geloven dat ze een vrouw verdienen die deze traditionele dingen doet en als dit niet het geval is, kan dit iemands eergevoel of gevoel van eigenwaarde pijnlijk raken.
Ik denk dat het ook te maken heeft met het feit dat mannen niet hebben gekozen voor de empowerment van vrouwen. Het is iets dat hen overkomt. Als vrouwen verbeteringen doorvoeren, heeft dat automatisch invloed op hun rol/positie binnen het gezin als vader/echtgenoot. Dit kan voor hen overweldigend zijn, omdat het hen raakt, maar ze zijn niet bij het proces betrokken. Ze moeten voor zichzelf opnieuw definiëren wat het betekent om vader/echtgenoot/man te zijn. Als je een man vraagt wat zoek je in een partner, zullen ze niet zeggen een onafhankelijke vrouw, die meer verdient dan ik, of haar zaken op orde heeft. Dan zijn ze onnodig.
Wat waren je belangrijkste bevindingen?
Huwelijk en genderrollen zijn de belangrijkste thema's van mannenrechtenbewegingen. In de opvoeding worden traditionele rollen gereproduceerd. Dit is echter aan het veranderen. Een andere verandering is dat een stel nu op zichzelf woont. Vroeger was het zo dat een vrouw na het huwelijk bij de schoonouders in één huis verbleef. In een situatie waarin huiselijk geweld voorkomt en een vrouw bij de schoonfamilie woont, is de kans groter dat de familie de echtgenoot steunt. Dit beperkt de kracht van een vrouw om deze problemen aan te pakken. Dit is aan het veranderen. Vrouwen hebben een baan, meer kennis van wetten en toegang tot geld. Mannen worden verantwoordelijk gehouden voor dingen waar ze twintig jaar geleden niet verantwoordelijk voor zijn gehouden. Gedrag dat acceptabel werd geacht, is niet meer acceptabel.
Mensen beweren dat wetten worden misbruikt, maar ik ontdekte dat het verband houdt met de vraag wat een slachtoffer van huiselijk geweld is. Mannenrechtenorganisaties beweren dat er een kleine groep slachtoffers is. Deze slachtoffers melden echter geen ‘kleine grieven’ volgens MRA's. Dit betekent dat het verhaal nogmaals de ideologie versterkt dat vrouwen worden beloond voor het naleven van de traditionele genderrollen waarin bepaalde gradaties van misbruik worden geaccepteerd of zelfs verwacht. Ik merk echter een vergelijkbare kijk op slachtofferschap in Westerse landen. Dit is vooral zichtbaar als het gaat om gevallen van seksueel misbruik.
Ja, dus er zullen opmerkingen worden gemaakt als een vrouw onthullende kleding draagt, dan vroeg ze erom. In welk opzicht verschilt de blanke feministische beweging van de bruine feministische beweging?
Blank feminisme faalde bij een groot deel van de vrouwen omdat ze zichzelf brandmerkten als een beweging voor alle vrouwen. Hun agenda hield echter geen rekening met de problemen die bruine en zwarte vrouwen ondervonden. Bruine en zwarte vrouwen hebben andere problemen dan blanke vrouwen. Ze hebben bijvoorbeeld niet het bruidsschatsysteem in westerse landen. De blanke feministische beweging ging vooral over het verkrijgen van toegang tot werk, maar zwarte vrouwen werkten bijvoorbeeld al in de Verenigde Staten. Vrouwen met verschillende etnische achtergronden hebben hun eigen strijd te voeren.
In die tijd was er ook een antikoloniaal sentiment in India. Dus de blanke feministe die Indiase vrouwen vertelde wat ze moesten doen en hoe ze het moesten doen, werd niet goed ontvangen. De Indiase feministische beweging was sterk in India en heeft geweldige literatuur ontwikkeld die ook gericht was op de culturele specificiteit van Indiase vrouwen.
Wat betekent feminisme voor jou?
Feminisme is een beweging die strijdt tegen genderongelijkheid. Het gaat niet om mannen tegen vrouwen of vrouwen tegen mannen. Het is voor iedereen die gelooft in gendergelijkheid.
De antifeministische houding is niet alleen iets dat je in India aantreft. Soms kom ik op LinkedIn ook antifeministische houdingen tegen van mannen uit alle culturen. Zeker als de onderwerpen gaan over menstruatieverlof of vrouwelijk leiderschap. Denk je dat de redenen achter een dergelijke houding ook van toepassing zijn op die mannen?
Ik zie het vooral in het licht van recht versus privilege. Als je opgroeit en leert hoe de wereld werkt en je gelooft dat je ergens recht op hebt en wanneer het je wordt afgenomen, geloof je dat iemand je rechten ontneemt. Mensen realiseren zich echter niet dat die 'rechten' geen rechten zijn, maar privileges. Mannen bekleden bepaalde posities omdat het systeem hen dat meer toestond dan wie dan ook. Wanneer we dit proberen recht te zetten, zien mannen dit als het afpakken van hun "rechten". Ook al is het een proces om de zaken tussen mannen en vrouwen gelijk te trekken. Mannen worden gezien als de kostwinner en daarom was het normaal dat ze fulltime werkten. Nu we zeggen dat vrouwen dat ook moeten kunnen als ze dat willen. Mensen zien dit en denken dat als vrouwen winnen, mannen verliezen. Dat is wanneer je een pushback begint te zien, omdat ze het gevoel hebben dat ze het verdienen om de kostwinner te zijn en die rol/het recht van hen is.
Als het om menstruatieverlof gaat, beschouwen sommige mensen het meteen als vrouwen die zeuren over menstruatie, maar gelijkheid tussen mannen en vrouwen willen. Ik denk dat mensen zich niet realiseren dat vrouwen later de arbeidsmarkt op zijn gegaan. De werkplek is gebouwd voor mannen door mannen. Maar vrouw zijn gaat gepaard met menstruatie en mogelijk zwangerschap. Menstruatie is niet slechts 4-7 dagen in een maand. Een vrouw menstrueert gemiddeld 3.500 dagen in haar leven. Die dagen zijn gevuld met pijn, ongemak en emotionele schommelingen. Niet alle vrouwen ervaren het op dezelfde manier, en ik ben blij voor hen als dat het geval is, maar de meeste vrouwen vinden het onaangenaam. Mensen realiseren zich niet dat vrouwen die de werkplek betreden hun behoeften duidelijk moeten maken en dat we allemaal een werkomgeving moeten creëren die vriendelijk is voor zowel vrouwen als mannen. Het mag niet zo zijn dat de werkplek door mannen voor mannen wordt gecreëerd en wanneer vrouwen toetreden dat zij de enigen zijn die zich moeten aanpassen aan de bestaande situatie.
Het doet me denken aan Gunjan Saxena op Netflix, een film over de eerste vrouwelijke gevechtspiloot die bij de Indiase luchtmacht gaat werken. Er is een scène waarin ze zich moet omkleden, maar er is alleen een kleedkamer voor mannen. Ze moet dus ergens anders omkleden maar dan komt ze altijd te laat voor de training. We moeten nog steeds vechten voor onze rechten op de werkvloer en ervoor zorgen dat er ruimte is voor zowel mannen als vrouwen.
Op de voorpagina van je thesis staat een foto van een protest van een mannenrechtengroep. Ik zie ook twee vrouwen samen met hen protesteren. Waarom denk je dat er verzet is tegen feministische houdingen van vrouwen zelf?
Zowel mannen als vrouwen kunnen feministisch zijn en zowel mannen als vrouwen kunnen antifeministisch zijn. Het is niet gerelateerd aan geslacht. Als je opvoeding altijd de nadruk heeft gelegd op traditionele rolpatronen, zoals een vrouw kookt, maakt schoon, zorgt voor de kinderen en een man zorgt voor geld. Dan kan dat weerstand oproepen bij zowel mannen als vrouwen. Er zijn vrouwen die niet willen dat dingen veranderen. De tweede reden is dat het feminisme sommige vrouwen in India in de steek heeft gelaten. Feministen moeten ervoor zorgen dat ze iedereen erbij betrekken en dat het niet alleen een beweging is voor de stedelijke klasse. We zouden beter ons best moeten doen om iedereen erbij te betrekken.
Is er een mogelijkheid dat vrouwenrechtenbewegingen en mannenrechtenbewegingen elkaar in het midden ontmoeten?
Sommige citaten die ik van een website van mannenrechtenbewegingen heb verzameld, zijn "feministen zijn buitengewoon ondankbare mensen die nooit tevreden zijn met enige verbetering in de omstandigheden van vrouwen", "de meeste feministen zijn intellectueel uitgedaagde individuen met een zeer minder academische achtergrond". Als je je identiteit opstelt als iets dat in strijd is met het feminisme, kun je niet met elkaar overweg. Zij beschouwen dit als een nulsomspel. Mannen zouden een cruciale rol kunnen spelen in het feminisme, maar niet via de strategie die mannenrechtengroepen nu gebruiken, namelijk de strategie dat mannen het slachtoffer worden van feminisme.
Hoe nu verder? Wat is belangrijk in de komende 10-15 jaar?
Het maatschappelijk middenveld is sterk in India, wat geweldig is. Het is inspirerend voor de komende 10-15 jaar om te weten dat dit gaande is. Wat me nu ook opvalt, is dat internationale organisaties mannen in deze ontwikkeling zijn gaan betrekken, en dat is goed. Als we bijvoorbeeld seksuele reproductieve rechten aan vrouwen uitleggen en we praten over de pil, maar haar man maakt bezwaar tegen de anticonceptie die we aanbieden, wat hebben we dan bereikt? We kunnen vrouwen alle tools en kennis geven die we willen, maar we veranderen niets. Het is belangrijk om mannen en jongens erbij te betrekken. Bovendien moeten internationale organisaties zich richten op lokale stemmen en organisaties. Ik werkte met een organisatie die werkte met gemeenschapsrechtbanken, een project dat cultureel ingebed is in de gemeenschapsrechtbankstructuur van de Indiase samenleving. Dit is niet een concept dat westerse organisaties hebben bedacht, omdat ze niet begrijpen hoe de cultuur werkt. Indiase mensen zijn de experts op dit gebied en we moeten middelen en fondsen verstrekken om hen te ondersteunen. Niet dingen opleggen vanuit een westers standpunt. Ik zie zoveel organisaties die aan deze vraagstukken werken. Dat is hoopgevend voor de toekomst!
[1] Bruidsschat is een contante betaling aan de schoonfamilie van een bruid op het moment van haar huwelijk. Het bedrag hangt af van vele factoren, waaronder regio, religie, kaste en subcaste, opleiding van de bruidegom, huidskleur van de bruid en de onderhandelingsvaardigheden van beide betrokken families (Sukumar, 2017, Vox).
NL 
EN