Interview: Tara Mandemaker Over Seksuele Toestemming

Ik interview Tara Mandemaker over het belang van seksuele toestemming. Tara is 23 jaar en heeft BA International Studies en MSc Latijns-Amerika Studies gestudeerd aan de Universiteit Leiden. Ze werkt sinds vorig jaar bij de Rabobank, wat ze niet verwacht had met haar studieachtergrond, maar ze vindt haar werk leuk. In haar vrije tijd, sport ze graag en gaat ze naar de bioscoop. Dat is nu allebei niet mogelijk vanwege corona en dat vindt ze erg jammer. Verder doet ze vaak vrijwilligerswerk. Ze is geïnteresseerd om als actievoerder aan de slag te gaan bij Amnesty International voor de publiekscampagne #LetsTalkAboutYES. Met de campagne wil Amnesty de dialoog over seks en instemming onder jongeren op gang brengen en dat de wet over verkrachting veranderd wordt. Nu is het zo dat als er geen tekenen zijn van dwang of geweld dat een persoon volgens de wet niet verkracht is.

S: Tara, je hebt dit onderwerp zelf uitgekozen voor dit interview. Waarom vind je het belangrijk?

T: De #LetsTalkAboutYES campagne van Amnesty gaat over het veranderen van de wet over verkrachting. De wet zoals die was, beschermde slachtoffers van seksueel misbruik en geweld niet helemaal, omdat dwang niet expliciet benoemd werd en het gebrek van geweld ervoor zorgde dat het niet als verkrachting gezien werd. Minister Grapperhaus heeft in november 2020, een paar maanden geleden, ‘seks tegen de wil’ strafbaar gesteld in een nieuw wetsvoorstel. Daarmee worden alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar gesteld. Ik ben hier blij mee, maar de dialoog die gevoerd moet worden over de sekscultuur ontbreekt nog. De wet gaat over ‘nee’ zeggen, als iemand duidelijk nee heeft gezegd dan kan iets strafbaar worden gesteld. Terwijl de campagne juist richt op ‘ja’ zeggen en dus expliciet toestemming geven, omdat uit onderzoek is gebleken dat onvrijwillige seks voor een shock zorgt bij het slachtoffer, daardoor klapt iemand dicht en wordt er dus geen ‘nee’ gezegd. En daarmee wordt het moeilijk om onvrijwillige seks/verkrachting te bewijzen. Dit is een manier van omdenken, want de focus ligt niet op erachter komen of iemand geen seks wil, maar op of degene toestemming geeft en dus seks wil. Ik vind het belangrijk dat de slachtoffers van seksueel misbruik beter beschermd worden door de wet en daarom wil ik mij hiervoor inzetten. Ook vind ik het belangrijk om de wet over verkrachting veranderd wordt zodat het in lijn is met de Europese standaard, wat gebaseerd is op toestemming in plaats van weigering wanneer het aankomt op seks en seksueel gedrag.

S: Welke problemen zijn er nu als het gaat om seksuele toestemming?

T:

1. Als het om verkrachting gaat dan wordt vaak aangenomen dat het om een ‘een vreemde gaat die uit de bosjes springt’, terwijl vrouwen vaak verkracht worden door een vriend of partner. Er is vaak geen sprake van fysiek geweld en daarom was er veel kritiek op de oude wet. En wat ik net aangaf, er is uit onderzoek door Amnesty gebleken dat 70% van de vrouwen in een situatie van verkrachting bevriezen. Ze willen eigenlijk vluchten, maar kunnen dat niet.

2. Over mannen wordt vaak aangenomen dat ze altijd seks willen en dus niet verkracht kunnen worden. Ik sprak een vriend hierover, hij heeft een broer die homoseksueel is. Zijn broer had een keer afgesproken met een jongen. Hij is zelf klein en niet zo gespierd, maar die jongen was groot en gespierd. Hij wilde geen seks hebben, maar die jongen liet hem niet gaan, waardoor hij gedwongen seks heeft gehad. Hoe kun je dat bewijzen dat dat verkrachting is?

S: Wat betekent seksuele toestemming voor jou?

T: Dat beide partijen JA zeggen dat ze elkaar willen. En het is ook belangrijk dat je aangeeft van je mag dit doen en dat die andere persoon zich eraan houdt. Bijvoorbeeld dat iemand zegt “ja, ik wil met je maar tot hier en niet verder”, dus dat degene een grens aangeeft en dat de andere persoon dat respecteert. Dit moet wederzijds zijn.

S: Wat zijn volgens jou de redenen waarom vrouwen en mannen moeite hebben met het geven van seksuele toestemming?

T: als ik het heb over mezelf, als ik bezig ben met iemand en ergens tussendoor denk ‘ik wil het toch niet’ dan vind ik het lastig om aan te geven, omdat ik het gevoel heb dat het al van mij verwacht wordt. Ik wil de andere persoon dan niet teleurstellen of kwetsen. Ik weet niet of dat ook voor mannen zo is.

S: Ja, het kan inderdaad zo zijn dat je er wel zin in hebt, maar dat je je ineens bedenkt. Je hebt dan al een indruk gegeven dat je wel wilt en op zo een moment is het lastig om over die drempel te stappen om ook te zeggen tegen de ander. Dat doen mensen vaak niet.

T: Het is mij twee keer overkomen dat ik eigenlijk iets deed wat ik niet wou. Ik was een keertje bij een jongen blijven slapen en hij vroeg of ik mijn ondergoed uit wou doen. Ik zei toen dat wil ik eigenlijk liever niet. En hij zei toen van als je dat niet doet dan kan ik je op straat zetten. Ik wilde niet op straat gezet worden, dus heb ik maar toegegeven. Er is daarna niks gebeurd, maar het was geen prettige ervaring.

Een andere keer was ik aan het knuffelen met een jongen en toen vroeg hij: wat gaan we nu doen? Ik dacht dat hij seks wou, maar ik wilde met hem blijven knuffelen en wandelen of iets rustigs doen. Toen ik had voorgesteld om te wandelen zei hij “dat heb ik gisteren al gedaan”, en toen wist ik op dat moment niet wat ik anders kon voorstellen behalve seks. Omdat ik dacht dat hij seks wou en niet oké zou zijn met een ander activiteit, heb ik daaraan toegegeven. Het was niet zo dat ik het per se wou. Ik merk dat ik heel erg in mijn eigen hoofd zat, dus het is belangrijk om verwachtingen van tevoren duidelijk uit te spreken. Zo kan je situaties voorkomen waarin je het gevoel lijkt te hebben dat je iets moet doen.

S: Hoe kan het opgelost worden?

T:

1. Ik vind dat de hele blik op seks en seksuele toestemming veranderd moet worden. Je moet kijken naar of iemand wel wil en dat is sowieso aangenamer voor beide partijen. Oh, deze persoon wil mij en ik wil degene ook. Dat je echt weet van elkaar dat jullie het willen en dat het expliciet benoemd wordt. Anders wordt er te vaak uitgegaan van verwachtingen en invullingen.

2. De meerderheid van de daders zijn toch wel mannen. Mannen spreken zich niet uit over hun emoties. Er heerst een machocultuur dat gebaseerd is op opscheppen. Als er geen sprake is van een succes dan spreken ze er niet over. Ook wordt er naar mijn mening niet veel over consent gesproken met elkaar. Dat vind ik de valkuil. Ze praten er niet over, omdat het een beetje ongemakkelijk kan zijn of ze staan er niet bij stil. Wanneer ze merken dat iemand niet gelijk wil dan stoppen ze soms wel, maar ze hebben het er niet over met hun vrienden. Sommige mannen merken dat iemand ineens niet meer wil of dichtklappen, maar ze dringen dan aan om verder te gaan. Ze prioriteren dan hun eigen behoeften. Ik vind het belangrijk dat mannen elkaar aanspreken op ongepast gedrag en dat ze verantwoordelijk worden gehouden voor hun ongepaste acties. Eén van de vrienden van mijn ex zat tijdens Koningsdag aan de billen van een meisje dat hij niet kende. Ik vond dat echt walgelijk en ik had ook zoiets van: waarom zeg je niks tegen jouw vriend? In plaats van meelachen, waarom spreken ze elkaar niet aan op ongepaste gedrag?

S: Ik heb ook al eerder aangegeven in eerdere interviews dat het heel belangrijk is dat mannen elkaar aanspreken op ongepast gedrag. Als je als vrouw zijnde er iets van zegt, dan word je vaak niet serieus genomen.

S: Wat kunnen vrouwen zelf doen aan het probleem?

T: Ik vind dat het uitspreken of je wel of geen seks wilt genormaliseerd moet worden. Vrouwen moeten zich uitspreken over of ze wel of geen seks willen en dat moet de normaalste zaak van de wereld zijn. Voor mannen natuurlijk ook. Zoals ik zei het moet wederzijds zijn, maar ik leg nu even de nadruk erop voor vrouwen aangezien de vraag aan hen gesteld wordt. Het is oké om nee te zeggen. Geef je grenzen aan. En het is ook belangrijk om in gedachten te houden, dat jij een man ook om toestemming moet vragen voor bepaalde handelingen. Ik heb vaak gehad dat ik dan al bezig was en dat ik zei van als je het niet prettig vindt, dan moet je het zeggen. Maar ik heb niet van tevoren gevraagd van wil je dat ik dit doe? Dit is ook omdenken, van wat wil je niet naar wat wil je wel.

S: Hoe nu verder?

T: We moeten het gesprek over seksuele toestemming aangaan, zodat meer mensen bewust zijn van hun acties en hoe ze erin staan. En weet zeker dat de andere persoon met je naar bed wil, blijf je grenzen aangeven en respecteer elkaars grenzen. Zorg ervoor dat seks plezierig en leuk blijft voor eenieder.

Wie moet dit nog meer lezen? Deel!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

nl_NLNL