Het interview van de maand gaat over sociale problemen in de Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap in Nederland. Dit keer spreek ik met Shiwani Sewdajal over LHBTI, menstruatie en opvoeding. Hoewel er nog steeds een stigma heerst rondom deze onderwerpen in de Nederlandse maatschappij, zijn ze min of meer geaccepteerd en bespreekbaar. Dit staat in schril contrast met de bespreekbaarheid van deze taboes in de Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap. Daarom willen Shiwani en ik hier bewustzijn over creëren.
Shiwani is 26 jaar en woont samen met haar vriend in Rotterdam. Ze heeft BA International Studies en MA International Relations gestudeerd aan Universiteit Leiden. In haar vrije tijd houdt ze van koken en fotografie. Momenteel werkt ze bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Shiwani, voordat we ingaan op de sociale problemen, wil ik je eerst vragen hoe jij naar je Surinaams-Hindoestaanse afkomst kijkt. Wat vind je leuk aan onze cultuur?
Naarmate ik ouder word, merk ik dat ik trots ben op onze cultuur en religie. Ik vind onze cultuur en de filosofie waarop het hindoeïsme gebaseerd is heel mooi. Daarnaast vind ik het leuk dat de familie betrokken is. Het samenzijn staat centraal. Dit kan soms ook minder leuk zijn, maar vaak zorgt het wel voor gezelligheid! Wat ik mooi vind aan het hindoeïsme is dat het zich vooral focust op de manier van leven en het bereiken van Moksha (verlossing) en dat het voor iedereen anders kan zijn. Daarnaast vind ik onze muziek, eten en films ook heel leuk. Het is zo levendig.
Wat ik jammer vind is dat veel culturele/sociale gewoontes afgedaan worden als religieus waardoor al snel de misconceptie ontstaat dat het “niet geaccepteerd wordt door God’’ o.i.d. Een voorbeeld daarvan is homoseksualiteit.
LHBTI
Waar staat LHBTI voor?
Het staat voor Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel, Transgender en Interseks.
Weet jij hoe er vroeger in onze gemeenschap naar gekeken werd?
Als ik kijk hoe eerdere generaties (mijn oma’s en opa’s) ernaar kijken, dan was dat eigenlijk altijd negatief. Er werd met een schuin oog naar gekeken omdat het afwijkt van de norm (man/vrouw). Hun eerste ervaring met transgenders/interseks personen waren bijvoorbeeld de hijra’s die door de maatschappij werden verstoten. Hijra’s zijn transgender vrouwen/interseks personen en zijn meestal gecastreerd. In India en Suriname worden ze gezien als het derde geslacht. Ze worden gezien als noch man, noch vrouw. Zij treden vaak op bij belangrijke gebeurtenissen zoals bruiloften en geboortes in India.
Tijdens de Britse koloniale overheersing van India werden hijra’s gezien als ‘onhandelbaar’ of ‘vies’. Zij werden niet geaccepteerd. In 1871 kwam er zelfs een wetgeving die hijra’s verbood om op te treden met zang en dans, vrouwenkleding te dragen en werd castratie verboden om te voorkomen dat er meer hijra’s bijkwamen. Daarnaast werden er registers opgesteld waarin hijra’s werden geregistreerd. Hiermee werd er een poging gedaan om de hijra cultuur uit te roeien en het binaire idee van man/vrouw te versterken.
Vanuit deze context werd er dus negatief naar gekeken. Waarschijnlijk omdat het vanuit de koloniale overheersing overgevloeid is naar de hedendaagse maatschappelijke ideeën over homoseksuelen en transgenders.
Hoe wordt er nu naar gekeken? Waar krijgen hindoestanen die homoseksueel/biseksueel/transgender zijn mee te maken?
Als ik kijk naar de overtuigingen in de Surinaams-Hindoestaanse gemeenschap over LHBTI’ers, dan zijn de negatieve associaties prevalent aanwezig. Homoseksuelen zijn niet vrij om er openlijk voor uit te komen. Gesprekken hierover worden onder het tapijt geveegd. Er wordt gedaan alsof het niet bestaat. Veel Hindoestaanse ouders willen niet dat hun kinderen afwijken van de norm. Veel LHBTI’ers worden dus niet geaccepteerd voor wie ze zijn door hun ouders en familie. Ze riskeren de kans om verstoten te worden. Vaak trouwen homoseksuele mannen en vrouwen alsnog met iemand van het ander geslacht om te voldoen aan de man/vrouw norm en krijgen ook zelfs kinderen.
Maar ik denk dat er hedendaags wel meer acceptatie is ontstaan in onze gemeenschap. Ik merk dat mijn generatie zich vooral meer informeert, support toont voor de LHBTI-gemeenschap en dat oudere generaties moderniseren. Helaas bestaan er nog steeds wel negatieve ideeën en misconcepties over LHBTI’ers. Zo zien sommige mensen het nog steeds als een “keuze’’ en dat het gestraft zou worden door God. Dit leidt vaak tot het verzwijgen van geaardheid uit angst om verstoten te worden.
Opmerkelijk is dat het vaak wordt afgedaan als iets “westers”. Kinderen zouden te veel beïnvloed worden door de “westerse” cultuur. Dan worden er dingen gezegd zoals “jullie zijn te veel beïnvloed door de Nederlandse cultuur of jullie kijken te veel naar Amerikaanse films.” Maar weinig mensen weten dat het verbannen van homoseksualiteit een Brits gedachtegoed is dat overgebracht werd naar India tijdens de koloniale periode, terwijl het in India normaal was.
Tijdens de koloniale periode werd door de Britten Artikel 377 van het Indiase strafrecht aangenomen. Dit bepaalde tot voor kort dat ‘onnatuurlijke seks’ verboden was, met een maximale gevangenisstraf van tien jaar. In de praktijk werd deze wet voornamelijk gebruikt voor het chanteren van homo's, lesbiennes en transgenders. Deze gedachtegoed lag niet in lijn met de Indiase houding tegenover homoseksualiteit destijds. Deze wet is 6 september 2018 veranderd en geldt niet langer voor wederzijds instemmende volwassenen.
Wat zijn de redenen voor de reactie van Surinaams-Hindoestaanse ouders?
In onze gemeenschap reflecteren jouw acties op je familie en ouders. Dat is iets wat nog zwaar weegt merk ik. Ik denk dat dat ook meespeelt in het afkeuren van homoseksualiteit. De vraag die dan vaak opkomt is Wat zullen mensen denken/zeggen? Ouders zijn ook bang over hoe hun kind behandeld zal worden door anderen in de maatschappij. Dus aan één kant kan het ook bescherming zijn vanuit een ouder perspectief. Ze wegen het soms heftiger dan dat het werkelijk is.
Een andere factor die meespeelt is het belang van kleinkinderen en het voortzetten van de bloedlijn. In hun ogen maakt de “keuze’’ van homoseksualiteit dit onmogelijk. Het hebben van een homoseksueel kind, vermindert aanzien van het gezin binnen de gemeenschap.
Ja, maar tegenwoordig kunnen stellen via draagmoederschap/zaaddonor kinderen krijgen, dus dat is niet eens meer een probleem. Het is meer wennen aan het idee dat hun dochter met een vrouw kinderen neemt of hun zoon met een man.
Dit heeft ook te maken met traditionele genderrollen. Een vrouw is moeder en een man is vader. Hoe kunnen er twee vaders zijn? Wie is de kostwinner? Wie gaat welke rol aannemen? Daar maken ouders zich ook druk om. In hun tijd zorgden vrouwen voor kinderen en mannen werkten. Terwijl wij denken een relatie hoort een 50/50 verdeling te zijn, dat man en vrouw evenveel doen. Die traditionele genderrollen zijn aan het veranderen.
Hoe kijk jij zelf naar LHBTI’ers?
In mijn ogen maakt hun seksuele identiteit hun niet anders dan vrienden, familie of andere mensen. Dit besef is bij mij pas ontstaan toen het dichtbij kwam door een vriend van mij. Het is makkelijk om maatschappelijke problemen die jij niet ervaart weg te schuiven of te negeren. Maar wanneer je ziet en hoort wat iemand moet doorstaan om zichzelf te kunnen zijn, dan besef je wat voor lading dat met zich meebrengt.
Hoe zouden wij kunnen helpen?
Education is key! Ik hoop dat mensen zich vooral gaan informeren en verdiepen in de vraagstukken rondom LHBTI om misconcepties de wereld uit te helpen.
Daarnaast denk ik dat je zeker de LHBTI-gemeenschap kunt helpen als cis gender. Simpelweg door ze te steunen en open te staan om kritisch te kijken naar je eigen vooroordelen. Als ik mij probeer in te beelden wat iemand meemaakt, dan lijkt mij dat heel zwaar. Ze geven hun leven weg aan iets waar ze niet achterstaan. Ze hebben maar één leven dus het zou heel zonde als zij die niet leiden zoals ze dat zouden willen.
Ik ben blij dat er meer aandacht voor is en ik hoop dat we naar een samenleving toegaan waarin zij geaccepteerd worden voor wie zij zijn.
Menstruatie
Wat heb jij van jouw omgeving meegekregen over menstruatie?
Gelukkig heb ik van mijn moeder veel positieve gedachten meegekregen over menstruatie! Zij zorgde ervoor dat ik mij eigenlijk altijd op m’n gemak voelde en nooit ervoor hoefde te schamen. Maar ik merkte al snel dat dit niet voor iedereen gold. Ik kreeg vanuit mijn omgeving ook wel eens mee dat je menstruatie iets heel privé is en dat je daar niet openlijk over moet praten vooral niet met mannen. Juist het tegenovergestelde wat mijn moeder mij leerde dus.
Op een latere leeftijd kreeg ik soms te horen dat vrouwen die ongesteld zijn onrein zijn en geen religieuze rituelen zouden mogen uitvoeren of niet in de keuken mochten komen. Gelukkig stonden mijn ouders daar heel anders in, maar het was dubbel, omdat mijn ouders er dus anders over dachten.
Heb je voorbeeld van een situatie?
Tijdens een puja (religieuze ceremonie) mocht ik een keer niet meedoen omdat ik volgens de pandit (priester) onrein zou zijn. Dit was zo ongemakkelijk, omdat hij het door heel de kamer riep! De pandit was best ouderwets. Toen mocht ik niet meer meedoen met de puja. Het was heel ongemakkelijk, omdat iedereen mij aankeek.
Wat doet dat met jou? Wat leer je over jezelf?
Je gaat jezelf ook zo zien… van dat het vies is, het is privé, je mag er niet over praten. Ik wou gewoon mijn religie uitoefenen. Waarom word ik dan benadeeld? Wat maakt mij zo anders? Waarom wordt er zo negatief over gesproken? Het geeft je ook het gevoel dat je minder waard bent.
Door period shaming krijg je als vrouw op een gegeven moment ook het gevoel dat menstruatie iets beschamends is of dat je het moet verbergen terwijl het een normale biologische functie is van het vrouwelijke lichaam waar je zelf geen controle over hebt. Menstruatie wordt altijd als iets beschamends gezien. Dat zie je ook aan hoe hygiëneproducten worden verscholen onderweg naar het toilet op scholen en de werkvloer. De denkwijze rondom menstruatie is eigenlijk een paradox: een vrouw wordt bewonderd voor haar vruchtbaarheid om de toekomst van de familie te verzekeren, maar juist datgene dat voor haar vruchtbaarheid zorgt wordt gezien als taboe.
Hoe zouden mensen met menstruatie om moeten gaan?
Ik denk dat het belangrijk is om allereerst te stoppen met het zien van menstruatie als iets negatiefs. Ouders moeten vooral de positieve aspecten van menstruatie meegeven aan hun jonge dochters. Dan heeft het ook effect op hoe jonge meisjes naar menstruatie kijken. Dat het niet iets is waar zij zich voor hoeven te schamen en ook begrijpen dat ongesteld zijn iets goeds is. Je zou niet moeten willen dat je niet menstrueert, want dan kan je misschien geen kinderen krijgen.
Opvoeding
Welke kwesties kom je tegen in ouder-kind relaties?
Er is te veel sociale controle. Sommige ouders worden bijna politieouder. Waar ben je? Wat doe je? Met wie ga je? Hoe laat kom je thuis? Ik heb meegemaakt dat ik niet naar de stad mocht, terwijl mijn vriendinnen wel mochten gaan. En dat er dan ook geen reden is waarom iets niet mag. Er wordt controle uitgeoefend op het kind. Het kind wordt opgevoed naar het idee van hoe de ouders willen dat het kind zou moeten zijn. Ze zijn bang dat er dingen fout zullen gaan of dat kinderen op het verkeerde pad belanden, maar sommige ouders slaan hierin door. Ik hoor zo vaak “ik mag niet naar stad”, “ik moet voor 21.00 uur thuis zijn”, “ik mag geen vriend hebben”. En hierdoor krijgen kinderen het idee dat ze niet bij hun ouders terecht kunnen. Ze durven niet eerlijk te zijn tegen ouders uit angst dat hun ouders boos worden. Bijvoorbeeld als het slecht gaat op school of als ze een aanrijding hebben gemaakt dan durven ze dat niet eerlijk te vertellen. Ik zie gelukkig wel dat ouders deze vicieuze cirkel proberen te doorbreken. En dat er meer aandacht komt voor communicatie. Ik heb zelf een open relatie met mijn moeder. Ik kan alles met haar bespreken. En als ik dan hoor dat anderen dat niet hebben, dan vraag ik ook van hoe ga je daarmee om? Dat je niet je gevoelens kan uiten?
Waarom is sociale controle schadelijk voor het kind?
In de Surinaams-Hindoestaanse cultuur is het gewoonlijk dat het kind opgroeit met het idee dat de ouder de hoogste autoriteit heeft. Hier ga je dus niet tegenin. In hun opvoeding raken ze gewend dat de belangrijke beslissingen door hun ouders genomen wordt. Er ontstaat als het ware een psychologisch vangnet dat het kind een veilig gevoel geeft. Maar naarmate kinderen ouder worden en zij zichzelf gaan ontwikkelen ontstaan er wrijvingen tussen ouder en kind. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld carrière. Je ouders willen dat je graag wilt dat je een dokter wordt, maar je weet zelf dat die carrière niet bij je past. Het vangnet dat ooit veilig aanvoelde verandert in een kooi waarin je je gevangen voelt en zelf uit moet zien te komen. Daarnaast geeft sociale controle het kind geen kans om zichzelf te ontwikkelen op sociaal gebied. Dit komt vaak op een latere leeftijd tot stand als het kind al volwassen is.
Wat kom je nog meer tegen in ouder-kind relaties?
Discussies rondom menstruatie en LHBTI leiden tot intergenerationele cognitieve dissonantie* voor de jongere generaties. Toen onze voorouders van India migreerde naar Suriname namen zij de culturele tradities, normen en waarden mee zoals die toen waren. Zij probeerde deze dan te behouden zoals zij die van hun ouders hebben meegekregen. Toen onze ouders uit Suriname verhuisde naar Nederland gebeurde hetzelfde. Het probleem is dat met de tijd denkwijzen veranderen, maar de tradities hetzelfde blijven als vroeger. Dit zorgt voor een botsing tussen kinderen en ouders over welke culturele normen en waarden juist zijn.
Hoe zouden ouders moeten reageren op botsingen met kinderen over het behouden van culturele normen en waarden? Of andersom?
Het beste is dat ouders openlijk met hun kinderen erover praten. Ik merk ook dat het helpt als ouders kunnen uitleggen waarom zij bepaalde culturele normen en waarden zo zwaar wegen. Als er van beide kanten begrip is, kun je ook respect creëren voor de keuze van de ander. Het kind kan dan begrijpen waarom de ouder het belangrijk vindt en de ouder kan dan begrijpen waarom het kind het niet belangrijk vindt.
Het is 16 mei 2041. Hoe denk je dat de Surinaamse-Hindoestaanse gemeenschap denkt over LHBTI, menstruatie en opvoeding?
Pfoe! Wat ik hoop is dat het geen taboeonderwerpen meer zijn en dat er meer educatie over gegeven wordt binnen onze gemeenschap om de volgende generaties de juiste informatie te geven en dat er vooral acceptatie is.
Dank je wel voor het delen van jouw perspectief, Shiwani.
*cognitieve dissonantie betekent het ervaren van psychologische stress wanneer een persoon twee psychologische ideeën, waarden of overtuigingen bezit. Een persoon heeft een bepaalde overtuiging, maar gedraagt zich het tegenovergestelde.
Voorbeeld:
- persoonlijke overtuiging: menstruatie is normaal en ik mag meedoen met een religieuze ceremonie
- overtuiging vanuit omgeving: menstruerende vrouwen mogen niet meedoen met religieuze ceremonie
- gedrag: ik doe niet mee wanneer ik menstrueer
NL 
EN