Twee jaar geleden volgde ik een cursus persoonlijke ontwikkeling op de universiteit. Alle aanwezigen werden in kleinere groepen verdeeld. Ik zat met een jonge man en vrouw in een groepje en we moesten ons voorstellen. Ik herinner me dat het meisje vertelde dat ze aan een burn-out leed en dat haar ouders haar steunden. We stelden haar meer vragen over haar ervaringen en tijdens het gesprek dacht ik bij mezelf: "als ik ooit aan een depressie of burn-out ga lijden, zou ik het dan aan mijn ouders vertellen?" Het antwoord was duidelijk: NEE. Door de jaren heen heb ik gemerkt dat veel vrienden besluiten hun ouders niet te vertellen over hun geestelijke gezondheidsproblemen. Vorige week stelde ik de vraag aan mijn volgers op Instagram. Bedankt voor het meedoen, lieve volgers! Een meerderheid van 58% stemde nee, ze zouden het hun familieleden niet vertellen en 42% stemde ja, ze zouden het vertellen. Er is nog steeds een stigma op psychische problemen, en iedereen heeft verschillende redenen om het niet aan hun familie te vertellen.
Cijfers - Depressie
- Jaarlijks krijgen zo’n 135.600 volwassenen voor het eerst een depressie. [1]
- In 2016, hadden ruim één miljoen mensen in Nederland last van depressie.[2]
- De totale uitgaven aan depressiezorg worden geschat op circa 1,6 miljard euro op jaarbasis. [3]
- Een depressieve stoornis is te zien bij ongeveer 1% van de kinderen tot 12 jaar. In de leeftijdsgroep vanaf 12 jaar is dit 4%. [4]
- In 2030, behoort depressie wereldwijd tot de top drie van aandoeningen met grootste ziektelast.[5]
Redenen om het wel of niet te vertellen aan familie
Ik was nieuwsgierig naar de factoren achter het wel of niet vertellen aan familieleden, dus heb ik 5 vrouwen geïnterviewd die hun ouders, broers en zussen of partner niet over hun geestelijke gezondheidsproblemen hebben verteld. Sommigen hebben in de loop van de tijd het wel verteld aan hun familie. Ze leden allemaal aan stemmings-, energie- of paniekstoornissen, zoals depressie of burn-out. De redenen die zij aangaven om hun familie niet te vertellen over hun geestelijke gezondheid zijn (angst voor) onbegrip, schaamte, zelfredzaamheid en het niet bezorgd maken van familieleden.
Eén respondent zei "Ik ben een binnenvetter en los mijn problemen liever zelf op. Hulp van anderen gaf mij het idee dat je een ander belast met jouw problemen."
Een andere respondent zei: "In het begin begreep mijn familie er niets van. Geestelijke gezondheid was een onbesproken onderwerp thuis. Na verloop van tijd, toen ik zelf mijn mentale aandoening begon te begrijpen en te accepteren, ben ik hen steeds meer gaan vertellen over hoe ik mij ergens bij voel (en in het verleden heb gevoeld waardoor de klachten begonnen). Doordat ik hen meer betrok in mijn dagelijks leven, merkte ik dat er steeds meer begrip kwam."
De redenen zijn gerelateerd aan het zelf (intern) en de ander (extern). Interne redenen zijn schaamte, het idee hebben dat ze zelfredzaam moeten zijn. Externe redenen zijn een gebrek aan begrip bij de ander, in hoeverre psychische problemen taboe zijn, en over bezorgdheid bij de ander. De laatste reden is waarom ik het mijn ouders niet zou willen vertellen, omdat ze overbezorgd zijn, en ik wil niet dat ze zich nog meer zorgen maken. Ik zou zeggen dat veel redenen worden beïnvloed door cultuur en opvoeding. In collectivistische culturen, zoals de Aziatische cultuur, worden gezinsbelangen bijvoorbeeld boven individuele belangen gesteld. Mensen groeien op met het idee "zolang het goed gaat met mijn familie, gaat het goed met mij". Op het moment dat iemand als individu problemen begint te ervaren, is de kans klein dat deze persoon om hulp zal vragen of het aan anderen gaat vertellen. Bovendien is geestelijke gezondheid in Aziatische culturen nog steeds een taboe. Ik ben opgegroeid met het idee dat er gezonde en krankzinnige mensen zijn. Krankzinnige mensen hebben hulp nodig van een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Tussen normaal en gek zijn bestond er niets. Dit gat is nu gevuld met mensen die nog steeds normaal zijn, maar een moeilijke tijd doormaken en niet in staat zijn om het zelf te overbruggen. Professionals in de geestelijke gezondheidszorg zijn er om deze mensen te helpen. Het is niet zo dat je gek bent als je hulp krijgt van een psycholoog. De generatie van mijn ouders heeft het belang van geestelijke gezondheid niet meegenomen in de opvoeding, maar ik geloof dat mijn generatie en de toekomstige generaties hierin verandering zullen brengen. Geestelijke gezondheidsproblemen worden geleidelijk genormaliseerd.
Reactie van familie
Zoals eerder vermeld, hebben sommige geïnterviewden in de loop van de tijd hun familie verteld over hun depressie of burn-out. Ik vroeg hen hoe hun familieleden reageerden op hun "coming-out".
"Ze reageerden er nogal nonchalant op, maar ook luchtig. Anderen waren juist trots op mij."
"Aanvankelijk, waren ze best hard in de zin van wat is er met jou, waarom doe je zo. Ga hulp zoeken. Tot ik de woorden uitsprak dat ik al hulp gezocht had, maar dat ik vastliep. Dat was het moment dat ik alles ging uitleggen. Na 7 maanden lag alles op tafel. Uiteindelijk gaven ze beiden aan van waarom heb je dit niet eerder bij ons aangegeven. Dan hadden wij rekening kunnen houden met de situatie en je gevoelens. Ze gaven aan dat ze baalden van het feit dat ik een binnenvetter ben."
Hoe voelt het voor de geïnterviewden nu dat hun familie op de hoogte is?
"In het begin schaamde ik me heel erg. Maar nadat zij er steeds meer over wisten en er dus beter voor mij konden zijn, was ik super blij dat ik het gedeeld heb. Het heeft onze band een stuk verbeterd en ik denk niet dat we dat hadden kunnen bereiken als ik niet transparant geweest was."
"Het voelde als een opluchting. Ik kon eindelijk mijn verhaal kwijt."
"Toen het eenmaal bekend was bij hen, was het toch wel een opluchting. We zijn toen een tijdje als gezin samen in therapie geweest. Door de gezinstherapie ben ik er uiteindelijk uit gekomen."
Eén deelnemer gaf aan dat ze het haar familie niet heeft verteld en ook geen behoefte heeft om het in de toekomst te delen. Ik vroeg haar hoe ze denkt dat haar familie zal reageren als ze ervan op de hoogte zijn.
Ze antwoordde "Begripvol, maar ze zouden zich ook heel erg zorgen maken. Mijn moeder heeft al gezondheidsklachten. Omwille van haar gezondheid, houd ik het liever voor mijzelf. Ik wil niet dat ze zich constant zorgen maakt. Haar gezondheid is al verslechterd. Ik ben sowieso niet echt een prater. Dus ik heb de behoefte niet. Ook omdat het zoveel traumatische gebeurtenissen zijn. Denk aan huiselijk geweld, straatverbod en rechtszaken. Ik moet al overal mijn verhaal doen - verplicht. Ik heb gewoon de energie niet om het met anderen te delen."
Advies
De meeste geïnterviewden raden aan om familieleden en/of vrienden te vertellen over geestelijke gezondheidsproblemen.
"Mijn advies is praten. Gooi alles eruit. Praten is in dit geval echt de sleutel tot succes. Wees geen binnenvetter. Schaam je niet voor je problemen. Problemen zijn er om opgelost te worden. Soms is het ook fijn om tegen een vreemde te praten die ver van de situatie af staat, maar ook met familie. Doe waar jij je comfortabel bij voelt, maar praat er over."
"Het lijkt misschien moeilijk om het te vertellen, omdat je denkt dat ze het niet zullen begrijpen. Maar het is in zulke situaties beter als je steun krijgt van je familie. Zij kunnen je ermee helpen."
"Ik denk dat je vooral moet kijken naar wat het jou gaat opleveren. Levert het meer stress op, dan kan je misschien beter je ei kwijt bij een goede vriendin. Of een hulpverlener."
"Mijn advies zou zijn het wel te vertellen, maar het momentum heel goed uit te zoeken. In de Surinaams-Hindostaanse cultuur is geestelijke gezondheid helaas geen onderdeel van de opvoeding. Dat betekent dat onze ouders er weinig over weten. Het advies is daarom om het zeker te delen, maar wel pas als je er wat meer over kan vertellen. Persoonlijk heeft deze fase in mijn leven mij geleerd dat onze familie alleen maar wil dat het goed met ons gaat. Als het niet goed gaat, dan willen ze ons helpen. Het is dan heel fijn als zij weten hoe ze ons kunnen helpen."
Concluderend, mensen reageren verschillend op de wetenschap dat de geïnterviewden een depressie of burn-out hebben doorgemaakt. Sommigen voelden zich erg gesteund, anderen niet zozeer, maar wat ik interessant vond, is dat ze allemaal aangeven dat het een opluchting is. En misschien is dat de "prijs" die ze hebben gewonnen, ongeacht hoe hun familie reageerde. Wel vind ik het belangrijk om in gedachten te houden wat het jou oplevert, zoals één van de respondenten aangaf. Als je weet dat het vertellen aan anderen jou meer stress gaat geven, dan moet je het niet doen. Aan de andere kant ontneem je jouw familie de kans om je te ondersteunen in deze moeilijke tijd. De beslissing om het wel of niet te vertellen, hangt af van jouw persoonlijke omstandigheden. Ik geloof dat alleen jij kunt beslissen wat het beste voor je is. Het kan helpen om een lijst te maken met voor- en nadelen van alle mogelijke scenario's en het belangrijkste is dat je prioriteit geeft aan hoe een scenario JOU doet voelen. Zoek altijd hulp bij een andere persoon, of dat nu een familielid, een vriend of een professional in de geestelijke gezondheidszorg is.
Geïnterviewden, enorm bedankt! Met behulp van jullie verhelderende antwoorden, heb ik deze blogpost kunnen schrijven! Jullie zijn een inspiratie voor mij en ik wens jullie heel veel sterkte met helen.
[1] Ministerie van VWS (2017)
[2] CBS (2016)
[3] Ministerie van VWS (2017)
[4] Ministerie van VWS (2017)
[5] De Graaf et al., 2016, p. 36; Mathers & Loncar, 2006 p.1
Photo credits: People vector created by pch.vector – www.freepik.com
NL 
EN